Qırğızıstan və Tacikistan nümayəndələri bu gün iki ölkənin sərhədində vəziyyətin stabilləşdirilməsi üzrə danışıqların üçüncü raundunu keçirəcək.
ONA xəbər verir ki, bu barədə Qırğızıstan Dövlət Sərhəd Xidmətinin mətbuat xidmətindən məlumat verilib.
Bildirirlir ki, Qırğızıstan nümayəndə heyətinə baş nazirin birinci müavini Jeniş Razakov, Tacikistan nümayəndə heyətinə isə hökümət rəhbərinin müavini İbrahim Əzim rəhbərlik edəcək.
Danışıqların ötən həftə keçirilən birinci və ikinci raundlarında rəsmi Bişkek və Düşənbə mübahisəli ərazilərə birgə nəzarət olunması və insidentin səbəblərinin araşdırılması üçün birgə qrupların yaradılması ilə bağlı razılığa gəlib.
Bildirilir ki, ümumilikdə sərhəddə vəziyyət nəzarət altına alınıb.
Qeyd edək ki, Qırğızıstan-Tacikistan sərhədində vəziyyət martın 13-də Qırğızıstanın Aksay kəndi və Tacikistanın Mehnatabad qəsəbəsi sakinləri arasında baş vermiş toqquşmalardan sonra gərginləşib. Nəticədə iki Qırğızıstan vətəndaşı güllə yarası alıb.
Mart ayının 18-də yalnız Türkiyə deyil, dünya hərb tarixinə ən böyük döyüşlərdən biri kimi daxil olan Çanaqqala savaşının 104 ili tamam oldu. 1914-cü il noyabr ayının 3-də başlayan və 1915-ci il 18 mart tarixinə qədər davam edən Çanaqqala savaşı, həmçinin 25 aprel 1915-ci ildən 1916-cı ilin 8-9 yanvarına qədər Gelibolu yarımadasında gedən döyüşlər türk hərb tarixinini ən şərəfli səhifələrindən biri, qəhrəmanlıq və zəfər dastanıdır. Canaqqala savaşının əsası 1914-ci ilin yayında bas verən 1-ci dünya müharibəsində qoyuldu.
Türkiyə həmin dövrdə istəmədən Almaniya-Avstriya-Macaristan tərəfində Antantaya (Ingiltərə-Fransa-Rusiya) qarşı döyüşlərə cəlb edilmişdi. Müharibənin başlamasından təxminən 3 ay sonra, 1914-cü il noyabrın 3-də səhər tezdən Ingiltərə və Fransaya aid olan hərbi dəniz gəmiləri Bozca adasından boğazın sahil sularına daxil oldular. Onlar dərhal da Osmanlı ordusunun boğaz sahilində yerləşən müdafiə istehkamlarına atəş açmağa başladılar. Ingilis hərb gəmiləri Seddülbahir və Ərtoğruldakı, fransız hərbi gəmiləri isə Qumqala və Orhaniyyədəki müdafiə səddlərini top yağışına tutmuşdular. Düşmənin atdığı top mərmilərindən biri on bir ton barıt saxlanan anbara düşdü və nəticədə ətraf yerlə yeksan oldu.
Dekabrın 2-də ingilis sualtı gəmisi boğaza daxil olaraq özündən 700 metr məsafədə dayanan "Məsudiyyə" hərbi gəmisini atəşə turaraq batırdı. Nəticədə 10 nəfərlik gəmi heyəti və gəmidə olan 24 nəfər əsgər şəhid oldu. Buna baxmayaraq düşmən boğazı ələ keçirə bilmədi. Həmin dövrdə admiral Carden Çanaqqalanı ələ keçirmək üçün üçmərhələli bir plan hazırlamışdı. Bu planın birinci hissəsi uğurla nəticələnmədi. Belə ki, ilkin mərhələdə noyabrın 3-də (1914) 7 hərb gəmisi ilə boğaza daxil olan ingilislərin məqsədi sahildəki istehkamları tamamilə dağıtmaq və sonraki mərhələdə boğazı ələ keçirmək idi. Lakin o buna nail ola bilmədi. Fevralın 19-da Carden boğazı ələ keçirmək üçün ikinci mərhələnin döyüşlərinə başladı.
Fevralın 25-nə kimi davam edən döyüşlərdə düşmən uzaqmənzilli toplardan atəs açaraq sahildə müdafiə mövqeyi tutan Osmanlı əsgərlərinə böyük itki verdi. Boğaz sahilindəki birinci müdafiə mövqeləri demək olar ki, tamamilə məhv edildi. Fevralın 26-da düşmən donanması boğaza daxil oldu və 8 saat ərzində sahili aramsız olaraq top atəşinə tutdu. Amma düşmən gəmiləri güclü müqavimətə rast gələrək dənizdə irəlilyə bilmirdilər. Bunu görən Ingiltərə hərbi dəniz qüvvələri komandanlığı Cardeni vəzifəsindən azad edərək onun yerinə Robecki təyin etdi. Martin 17-də öz vəzifəsinin icrasına başlayan Robeck dərhal gecikmədən adanın ələ keçirilməsini nəzərdə tutan son hücum əməliyyatına başlanması barədə əmr verdi.
Zəfər savaşı
Arzu Nağıyev: “Türkiyədə terror aktlarının yenidən baş verməsi gözlənilmir”
Yeni Zelandiyanın Kraystçerç şəhərində müsəlmanların ibadət etdiyi məsciddə törədilən terror hazırda dünya gündəminin ən çox müzakirə edilən məsələsidir. Belə ki, törədilən terror aktı 49 nəfərin ölümü, 40-a yaxın insanın yaralanması ilə nəticələnib. Hadisə zamanı məsciddə təxminən 300 nəfər ibadət edirmiş.
Terrorçu 28 yaşlı Brenton Tarrant hadisəni sosial şəbəkədə canlı yayımlayıb, bu qan donduran görüntülər qısa zamanda dünya mediasında yayılıb. Həm Yeni Zelandiya hökuməti, həm də beynəlxalq təşkilatlar, lider dövlətlər hələ ki, hadisəyə siyasi-hüquqi qiymət verməkdə çətinlik çəkir, bunun terror aktı deyil, silahlı hücum olduğunu sübut etməyə çalışırlar.
Hadisədən sonra Yeni Zelandiyanın baş naziri Jacinda Ardern qanlı hücumdan sonra ölkədəki silah əldəetmə qanunlarının dəyişəcəyini bildirib. Baş nazir Ardern qeyd edib ki, Kraystçerç şəhərində məscidə hücumu həyata keçirən terrorçu 2017-ci ilin dekabrında silah lisenziyası alıb və qətliamda 2-si yarı avtomatik, 2-si ov tüfəng olmaqla, ümumilikdə 5 silahdan istifadə edib: “Silah lisenziyalarının verilməsi və bu silahların saxlanılmasından dolayı baş verən hadisə üzərində iş aparılarkən hazırda silah qanunlarımızın dəyişəcəyini deyə bilərəm”.
Yeni Zelandiya qanunlarına görə, silah rüsxəti hər hansı bir cinayətkar keçmişi olmayan, 16 yaşından böyük və əsaslı səbəbi olanlara verilir. Terror hadisəsinin baş verdiyi şəhərə gedib, Al Nur və Linwood Məscidlərində və regionda araşdırmalar edəcəyini deyən baş nazir Ardern xəstəxanalarda 2-sinin vəziyyəti kritik, 40 yaralının olduğunu qeyd edib.
Ölkəsinin yasda olduğunu deyən baş nazir regiona kəşfiyyat əməkdaşlarının da yer aldığı, əlavə təhlükəsizlik qruplarının sövq edildiyini diqqətə çatdırıb. Lakin nə o, nə də digər bir siyasi lider hadisəni terror aktı adlandırmayıb. Bunun yalnız saxlanılan şəxslərin verdiyi ifadədən sonra açıqlanacağı vurğulanıb.
Türkiyə Super Liqasında XXVI tur başa çatıb. ONA-nın məlumatına görə, turun ikinci günündə üç oyun keçirilib.
Çempionatın lideri “Başakşəhər” Kayseri səfərində xal itirib. İstanbul klubu “Kayserispor”un qapısına 90+8-ci dəqiqədə təyin edilən penalti ilə məğlubiyyətdən qaçıb – 1:1.
Liderin ən yaxın izləyicisi “Qalatasaray” isə “Bursaspor”un qonağı olub. İki top geridə olduqları görüşdə əzmkar qələbə qazanan “sarı-qırmızılar” “Başakşəhər”lə xal fərqini 6-ya endirib.
“Yeni Malatyaspor” turu qələbə ilə başa vurub. “Ankaragücü”nü qəbul edən malatyalılar 3:1 hesabı ilə qalib gəlib.
Türkiyə Super Liqası
XXVI tur
17 mart
“Yeni Malatyaspor” – “Ankaragücü” – 3:1
Adem Böyük, 55 (pen.), Gilyerme, 58, İldiz, 90+4 – Orgil, 72
“Kayserispor” – “Başakşəhər” – 1:1
Çinaz, 20 – Adebayor, 90+8 (pen.)
“Bursaspor” – “Qalatasaray” – 2:1
Sako, 16, Saivet, 42 – Ndiaye, 45, Dianye, 56 (pen.) – Fequli, 63
Hindistanın maliyyə naziri Arun Ceytli tvitterdəki şəxsi akkauntunda ölkə üçün gündəm yaradacaq qeydlər edib.
Nazir əvvəlcə baş nazir Narendra Morini Çin Xalq Respublikasının sədri Si Tzinpinin “qabağında tir-tir əsməkdə” suçlayanlara cavab verib.
Qeyd ounur ki, Hindistan müxalifəti öz ittihamını ölkə rəhbərliyinin Çinin BMT Təhlükəszilik Şurasında “Caiş-e Muhammed” qruplaşmasının rəhbəri Məsud Əzharı beynəlxalq terroristlərin siyahısına salmaq barədə qətnaməni veto etməsini qınamaması ilə əsaslandırır.
Həmin qrup isə Cammu və Kəşmir ştatlarındakı son terror hadisələrində günahkar hesab edilir.
Hindistanın “Bharat Tayms” agentliyinin məlumatına görə Arun Centli hökumət tənqidçilərinə tarixə müraciət etməyi məsləhət görüb.
Onun sözlərinə görə vaxtilə Çinin BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının veto hüququna sahib 5 ölkəsindən birinə çevrilməsində ölkəyə uzun müddət rəhbərlik edən Hindistan Milli Konqresi və onun rəhbəri baş nazir Cəvahirləl Nehru günahkardır.
Bundan başqa, maliyyə naziri məhz C. Nehrunun “ölkənin qeyri-qanuni şəkildə bölünməsinə”, bunun nəticəsində isə Hindistan üçün həllolunmaz məsələyə çevrilən Cammu və Kəşmir probleminin yaranmasına görə məsuliyyət daşıdığını yazıb.
“Türkiyə yaxında Rusiyadan S-400 zenit raket kompleksini təhvil alacağı üçün üst-üstə iki il ABŞ-ın sanksiyalarına məruz qalacaq”.
Publika.az xəbər verir ki, bu barədə mərkəzi Londonda yerləşən “The Economist” dərgisi geniş məqalə yayımlayıb.
Məqalədə Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ABŞ ilə NATO-nun qarşı çıxdığı S-400 müdafiə sistemlərinin alınması ilə bağlı dediyi “kimsə bizdən tüpürdüyümüzü yalamağımızı gözləməsin” sözlərini xatırladıb. S-400-ün rəqib sistemlərlə müqayisədə 2,5 milyard dollar daha ucuz olduğu vurğulanan məqalədə Türkiyənin bu satışın altından qalxa bilməyəcəyi ehtimalları da dəyərləndirilib:
“Razılaşmadan vaz keçməzsə, ya da S-400-ün NATO-da yaratdığı təşvişi azaltmazsa, Türkiyə özünü ABŞ-ın maliyyə sanksiyaları ilə qarşı-qarşıya görəcək. Saat işləyir. Rusiya batareyaların ilk təhvil mərhələsini iyul ayında gerçəkləşdirməyi planlaşdırır. ABŞ Xarici İşlər və Müdafiə nazirlikləri S-400-lərin alış-verişinin ağır nəticələrinin olacağı barədə xəbərdarlıq edib. Pentaqona görə, Türkiyə Amerikadan 100 döyüş təyyarəsi almağı ehtiva edən F-35 proqramından çıxarılmaq, bundan başqa, Rusiya kəşfiyyatı və müdafiə sektoru ilə təmas quran şəxs və qurumlara qarşı CAATSA adlı qanun çərçivəsində sanksiyaya məruz qalmaq riski ilə qarşılaşacaq. Bu durum xaos yaradacaq. Amerika Türkiyənin F-35 proqramı üçün verdiyi 1 milyard dolları geri vermək məcburiyyətində olacaq. Türk istehsalçılar əhəmiyyətli detalları istehsal edir. Bunların yerinə yenisini tapmaq iki ilə başa gələcək”.
Məqalənin sonunda qeyd edilib ki, Türkiyə bundan sonra istəsə də S-400 sistemlərindən vaz keçə bilməyəcək. Çünki başda Suriya mövzusu olmaqla, Rusiya ilə Türkiyə arasında olduqca ciddi gərginlik yarana bilər: “Ərdoğan rus silahlarını anbarda saxlayaraq, ya da başqa ölkəyə sataraq böhrandan xilas ola bilər. Amma bu da kifayət etməyəcək. Amerika sadəcə sistemin yerləşdirilməsinə deyil, alınmasına da qarşıdır. Çox mütəxəssis artıq bir böhranın yaşanıb-yaşanmayacağını deyil, nə zaman və necə yaşanacağını düşünür. Bəziləri Amerikanın Türkiyədəki 31 mart seçkilərindən öncə Ərdoğana təzyiq göstərib dalana dirəyəcəyini belə deyir”.
“Dünyanın ən az 50 ölkəsi ABŞ-a zərər yetirmək potensialına malikdir və bu administrasiyanı olduqca narahat edir”.
Musavat.com xarici agentliklərə istinadən xəbər verir ki, belə bir bəyanatla ABŞ Dövlət Departamentinin Siyasi planlaşdırma idarəsinin rəhbəri Kiron Skinner Starteji və beynəlxalq araşdırmalar mərkəzində söylədiyi nitqində çıxış edib.
Xanım Skinnerin çıxışı mərkəzin saytında dərc olunub.
Dövlət departmentinin rəsmisinin sözlərinə görə, XX əsrdə ABŞ-ın əsas rəqibi nüvə silahına malik olmasına baxmayaraq, Çin yox, SSRİ sayılıb. İndi isə ÇXR həm hərbi, həm də iqtisadi sahədə rəsmi Vaşinqton üçün təhdid törədir.
“Bundan başqa, ABŞ-a kiber, iqtisadi, informasiya müharibələri ilə zərər yetirəcək 50 ölkənin adını çəkmək olar. İndi biz tamamilə ayrı dünyada yaşayırıq”,- deyə K.Skinner vurğulayıb.
Qeyd olunur ki, keçən ilin oktyabrında Birləşmiş Ştatların hərbçiləri arasında keçirilən sorğuda ordu mənsublarının az qala yarısı ölkənin irimiqyaslı müharibəyə cəlb olunacağına əminliklərini ifadə etmişdilər. Onlar əsas düşmən olaraq Rusiya və Çini gördüklərini bildiriblər.
Rusiya bu məsələdə 71%-lə önə çıxıb. Bu isə hərbçilər çün Rusiya təhlükəsinin 2017-ci illə müqayisədə 18% artdığını göstərib. Ordunun 69%-i Çini də potensial təhlükə saydığını bildirib.
Maraqlıdır ki, 2017-ci ildə hərbçilərin 72%-nin təhlükəli hesab etdiyi Şimali Koreya 2018-ci ildə daha az təhdid potensialına malik olub -46% . İran 41%, Suriya 24%, Səudiyyə Ərəbistanı 18%, İraq və Əfqanıstan isə 13%-lə ABŞ-a qarşı düşmən olan ölkələr sırasında sadalanıb.
ABŞ-ın milli təhlükəsizliyinə yönəlik ən böyük təhdidin isə kiberterrorizm olduğu vurğulanıb. Bir çoxları Birləşmiş Ştatlaırn kibermüharibələrə hazır olmadığını düşünür.
ABŞ hərçbilərinin üçdə bir hissəsi ölkənin bu sahədə apardığı siyasəti bəyənmədiklərini söyləyiblər.