Martın 31-idə Türkiyədə yerli özünüidarə orqanlarına keçirilən seçkilərində vətəndaşların 78,11 faizi iştirak edib. Türkiyə Yüksək Seçim Kurulunun (YSK) sədri Ahmet Yener seçkilərin nəticələrinə dair açıqlamasında bildirib ki, rəsmi olmayan nəticələrə görə, böyük şəhər bələdiyyələri üzrə səslərin 99,99 faizi hesablanıb. Cümhuriyyət Xalq Partiyası (CHP) 35, hakim Ədalət və İnkişaf Partiyası (AK Parti) 24, Xalqların Bərabərliyi və Demokratiyası Partiyası 10, Milliyyətçi Hərəkat Partiyası 8, Yenidən Rifah Partiyası 2, Böyük Birlik Partiyası 1, İyi Partiya 1 bələdiyyə sədrliyini qazanıb. Otuz böyük şəhər üzrə CHP-nin 14, AK Partinin 12, Xalqların Bərabərliyi və Demokratiyası Partiyasının 3, Yenidən Rifah Partiyasının isə bir namizədi bələdiyyə sədri seçilib. YSK sədri qeyd edib ki, bəzi xoşagəlməz hadisələr istisna olmaqla, seçkilər sakit və təhlükəsizlik şəraitində keçirilərək yekunlaşıb.

Türkiyə tarixi seçkilərdən birini geridə qoydu. Şəhərləri idarə etmək üçün 5 il müddətinə bələdiyyə sədrləri seçildi. Qeyri-müəyyən nəticələrə görə, 14 böyük şəhərdə CHP, 12 şəhərdə AK Partiya, 3 şəhərdə DEM, 1 böyük şəhərdə YRP öndə olub. Rayonlar üzrə 21-ində CHP, 12-sində AK Parti, 8 rayonda MHP, 7-sində DEM, İYİ Parti, YRP və BBP hərəsindən 1 namizəd qalib gəlib. Son dərəcə demokratik keçirilən seçki ilə Türkiyə yetkinliyini bir daha sübut etdi. İstanbul, Ankara və İzmir seçiciləri 2019-cu il seçkilərində olduğu kimi CHP-nin namizədlərinə üstünlük veriblər. Seçki nəticəsində 30 böyük şəhərdə yeni balans yaradılıb. Qeyri-rəsmi nəticələrə görə, 14 böyük şəhərdə CHP, 12 böyük şəhərdə AK Partiya, 3 böyük şəhərdə DEM və 1 böyük şəhərdə Yenidən Rifah Partiyası (YRP) öndə olub.

Ərzurum, Qaziantep, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Ordu, Sakarya, Samsun, Trabzon və Hatayda keçirilən seçkilərdə AK Partiya qalib gəlib. CHP isə Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkəsir, Bursa, Dənizli, Əskişəhər, İstanbul, İzmir, Manisa, Mersin, Muğla və Tekirdağda yarışı öndə tamamlayıb. Diyarbəkir, Mardin və Vanda DEM Partiyası, Şanlıurfada isə YRP qalib gəlib. Qeyri-müəyyən nəticələrə görə, böyük şəhərlər xaricindəki 51 vilayətdə AK Partiya 12, CHP 21, MHP 8, İyi Partiya 1, YRP 1 və DEM Partiyası 7, BBP 1 vilayətdə bələdiyyə başqanlığını qazanıb. MHP 24 vilayətdə namizəd irəli sürməyib və AK Partiyanın namizədini dəstəkləyib.

İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin sədri Əkrəm İmamoğlu 2019-cu ildə olduğu kimi DEM Partiyası üzvlərinin dəstəyi ilə yenidən kreslosunu qoruyub saxlaya bilib. AK Partiya Ərzincan, Bartın, Qars, Kırklareli və Osmaniyedə MHP-nin namizədlərinə dəstək verib. AK Partiya və MHP-nin öz namizədləri ilə yarışdığı 22 vilayətdən 8-də AK Parti, 4-də MHP qalib gəlib.

Həm müxalifətə, həm də iqtidara mesaj

Kamal Kılıçdaroğlunun CHP-də təsirli olması və ya geri dönməsi ehtimalı yoxdur. Seçki gününün axşamı paylaşdığı mesaj onun münaqişəyə girmək niyyətinin olmadığını göstərir, ancaq CHP bazası üçün Kamal Kılıçdaroğlu dövrü xatırlamaq istəmədikləri bir dövr olaraq qalacaq. Meral Akşenerin İYİ Partiyasının başqanı olaraq davam etməsi indi çox çətin olacaq. Ötən gecədən başlayan istefa çağırışları bu gün də davam edəcək.

Əkrəm İmamoğlu 2028-ci ildə prezidentliyə namizədlə güclü münasibət əldə edib, bu doğrudur. Lakin Ankarada əldə etdiyi nəticə ilə Mansur Yavaş da kluba cəlb olunub. Onun bu günə qədər İmamoğlu qədər açıq şəkildə ortaya çıxmaması Yavaşın prezident olmaq niyyəti kimi şərh edilməməlidir. Sandıqdan çıxan nəticə Özgür Özü ən çox rahatladıb. Özəl həm Kılıçdaroğlunun, həm də İmamoğlunun kölgəsindən eyni anda xilas olub. O, bacarığını sübut etmiş lider adını qazanıb. Bundan sonra kimsə ona “Mənim uğurumla kresloda oturursansa, mənə görə prezident oldun” deyə bilməz. Özəlin çıxışındakı müsbət müzakirə əslində bu rahatlığın nəticəsidir. İstanbulda tarixinin ən aşağı nöqtəsini bilərəkdən seçən DEM daxilində danışıqlar CHP-yə verilən dəstəklə daha da böyüyəcək. Bu danışıqların nə dərəcədə möhkəm olacağı bəlli deyil. Ölkədəki terrorçu lordlar zadəgan Başak Dəmirtaşı geri alanda partiyanın qazanacağı səsləri deyil, Ərdoğanı ortadan qaldırmağa hesablanmışdılar.

AK Partiya üçün nəticələr

Nəticədə iqtisadi proqramın və pensiyaçıların vəziyyəti həll olunubmu? Bildiyimiz kimi, prezident Ərdoğan bu reallığa baxmaqla kifayətlənməyəcək. Bəzi təşkilatlarda adların müəyyənləşdirilməsində yaşanan problemlər və münaqişələr şəhər-şəhər, rayon və rayon üzrə müzakirə olunacaq. Bundan kənara çıxsaq, Ərdoğanın partiyada, hətta kabinetdə dəyişiklik etməkdən çəkinmədiyini nəzərə alsaq, bəzi hissələrin hərəkətə keçəcəyini söyləmək peyğəmbərlik olmaz.

İqtisadi sabitləşdirmə proqramı davam edəcək, buna şübhə yoxdur. Prezident Ərdoğan indi seçkisiz 4 illik plan hazırlayacaq, apreldən başlayaraq diplomatiyaya fikir verəcək və bu gündən etibarən 2028-ci il əyalət seçkiləri üçün işə başlayacaq. Ərdoğan xalqın verdiyi mesajları oxuya bilən liderdir və bu qədər seçkilərdə qalib gəlməsinin səbəbi də budur. Nəticələri bundan sonra görəcəyik...

Yüksək Seçim Kurulu nə deyir?

Yüksək Seçim Kurulunun (YSK) sədri Əhməd Yener seçkinin nəticələri ilə bağlı açıqlamalar verib. Ahmet Yener açıqlamasında bildirib ki, seçkilərə 34 siyasi partiya qatılıb: “Seçkilər 61 milyon 441 min 882 seçici qeydiyyatı ilə 207 min 848 seçki qutusunda keçirilib. Xüsusi nəticələrə görə, əsas şəhər seçimləri üçün açılan qutuların dərəcəsi 99,99 faizdir. Böyükşəhər bələdiyyə seçkilərində iştirak nisbəti yüzdə 78,11 olub. Bələdiyyə seçkiləri üçün açılan seçki qutusu 99,95 faiz, iştirak faizi isə 78,7 faiz olub. Bələdiyyə məclisi seçkiləri üçün açılan seçki qutusu 99,93, iştirak nisbəti yüzdə 78,5, əyalət şurası seçkiləri üçün açılan seçki qutusu yüzdə 99,97, iştirak nisbəti isə yüzdə 80,7 olub. əticələrə görə, Türkiyə daxilində CHP 35 bələdiyyə, Ədalət və İnkişaf Partiyası 24, Xalq Birliyi və Demokratik Partiyası 10, MHP 8, Yeni Rifah Partiyası 2, BBP 1, İYİ Partiyası 1 bələdiyyə başçılığı qazanıb”.

Qeyd edilib ki, 30 böyük şəhərin bələdiyyə seçkilərində CHP 14 bələdiyyə, Ədalət və İnkişaf Partiyası 12, Xalq Birliyi və Demokratik Partiyası 3, Yeni Rifah Partiyası 1 bələdiyyə seçkilərində yaraşıqlı idi.

Ərdoğan: “Lazımi addımları atacağıq”

Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan AK Partiya qərargahında yerli seçkilərin nəticələri ilə bağlı açıqlama verib. 31 Mart yerli seçki nəticələrini dəyərləndirən Ərdoğan, “Millətin sandıq başına verdiyi mesajları ən doğru və obyektiv şəkildə, ağıl və vicdan tərəzisində ölçüb mütləq lazımi addımları atacağıq” deyib. Prezident Ərdoğanın açıqlamalarından diqqət çəkən məqamlar belədir: "Əziz millətim, əziz Ankaralılar, əziz qardaşlarım, sizləri ən səmimi hisslərim, sevgi və hörmətimlə salamlayıram. Buradan AK Partiya Ümumi Qərargahında bütün Türkiyəni, hər bir fərdi, 85 milyonluq terk xalqını hörmətlə salamlayıram. Dəstəyinizə və verdiyiniz qiymətə görə hər birinizə öz minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Allaha şükür edirəm ki, mənə sizin kimi sadiq yoldaşlar və yoldaşlar nəsib etdi. Biz xalq və İslam dünyası olaraq Ramazanı 11 ayın sultanı kimi başa düşürük. İlk öncə sizi və bütün millətimizi və bütün müsəlmanları Ramazan bayramı münasibətilə təbrik edirəm”.

Seçkilər demokratiyanın ən kritik sınağıdır. Millətin iradəsi seçki qutusunda özünü göstərir. Millət öz sözünü qutuda deyir. Millət öz mesajını seçki qutusu vasitəsilə siyasətçiyə çatdırır. Millət öz xəbərdarlığını və minnətdarlığını seçki qutusu vasitəsilə bildirir. Xalqın qərarının heç bir təzyiq, məcburiyyət və göstəriş olmadan qutuda görünməsi demokratiyanın ən böyük qazancdır.