Xan qızı Natavanın kötücəsi -Aqiyə Naxçıvanlının ömür yolu 

Şükürlər olsun ki,müasir dövrdə, eləcə də diqtələr içində yaşadığımız bu narahat dünyamızda idarəçilikdə kişilərlə bərabər idrak silahını kəsərdən düşməyə qoymayan Azərbaycan qadınlarının iştirakını da gördük.Ötən əsrlərə baxdıqda biz bu mənada yaşayıb-yaratmış Tomris,Nigar,Həcər və digər Azərbaycan xanımları ilə fəxr etmiş olurduqsa,məhz, Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi altında son 20 ildə Azərbaycanda qadınların dövlət idarəçiliyində,parlament təmsilçiliyində,iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində daha geniş formatda təmsilçiliklərinin şahidi olduq.Belə Azərbaycan xanımlarından biri də 11 mart 1950-ci ildə Oğuz şəhərində,ziyalı ailəsində anadan olan Aqiyə Naxçıvanlı nümunəsidir.Ona müstəqilliyimiz illərində də böyük etimad göstərildi.

Azərbaycanda həmişə,o cümlədən ümummilli lider Heydər Əliyevin,eləcə də Azərbaycan Respublikasının prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi illərində Azərbaycanın görkəmli şairəsi, xeyriyyəçi və mütəfəkkiri Xurşudbanu Natavan şəxsiyyətinə, irsinə, yaradıcılığına dövlətimiz tərəfindən hər zaman xüsusi diqqət və qayğı göstərilib.Haqqında söhbət açdığımız Aqiyə Naxçıvanlı da məhz Xan qızı Natavanın nəslinin bir nümayəndəsidir.

Xatırlayanlar bilər ki,2021-ci ildə,Şuşada Vaqif Poeziya Günlərinin bərpa olunması ilə bağlı verdiyi müsahibələrin birində Aqiyə Naxçıvanlı bu barədə ona verilmiş sualı belə cavablandırmışdı: "...Bir qədər sadə olsun deyə nəsil şəcərəmizi belə təsvir edim: mənim atam Həbib Naxçıvanski Əkbər Naxçıvanskinin (general C.Naxçıvanskinin nəslindən – red.) oğludur.Əkbər Naxçıvanskinin anası Xanbikə də Xan qızı Natavanın doğma qızıdır.Beləliklə, mən birbaşa Xan qızı Natavanın kötücəsiyəm,Naxçıvanskilər səcərəsindənəm.Babam Əkbər Naxçıvanski isə Xan qızının sevimli nəvəsi olub və onun uşaqlıq illəri məhz nənəsinin,Xan qızı Xurşudbanu Natavanın yanında keçib.Təbii ki, bu qan bağlılığı mənim üçün həm qürur mənbəyidir, həm də Şuşaya olan sonsuz məhəbbətimi şərtləndirən əsas amillərdən biridir..."

Onu da vurğulayaq ki,Aqiyə Naxçıvanlı Xan Naxçıvanskilərin səcərəsindəndir.Bu nəsildən 8 general olub.O cümlədən Kəlablı xan,Esan xan,Hüseyn xan.Eləcə də qeyd etməliyik ki,Əkbər xan Naxçıvanın sonuncu xanı olub.Deməli,Aqiyə Naxçıvanlı həm də Əkbər Naxçıvanskinin nəvəsidir.O,ata,həm də ana nəslinə rəğmən yüksək genetik göstəricilərə malikdir.

Göründüyü kimi,Azərbaycan qadını və elm,Azərbaycan qadını və nümunəvi  təmsilçilik və sair məsələlərə əhatəli şəkildə yanaşanda,Aqiyə Naxçıvanlı da zaman keçdikcə fədakar alim, gözəl pedaqoq, qayğıkeş ana,ictimai-siyasi həyatda aktiv bir Azərbaycan xanımı kimi formalaşmış,xalqını böyük məhəbbətlə sevən bir insan kimi yaşamışdır.

O,ötən əsrin 60-70-ci illərində orta və ali təhsili uğurla başa vurmuşdur.Eləcə də, M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedaqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunun pedaqoji fakültəsində aldığı təhsillə kifayətlənməyərək,Bakı Ali Partiya məktəbini bitirmişdir.Bəlkə də bu, Aqiyə xanımın sonralar artıq müstəqil Azərbaycanın ictinai-siyasi həyatında aktiv və səmərəli rol oynaması üçün hazırlanan bir zəmin idi. Bununla belə əmək fəaliyyətinə pedaqoji sahədə başlayan Aqiyə Naxçıvanlı ömrünü elm və təhsilə bağlayır.Həmin dövrün tələblərinə uyğun olaraq Aqiyə xanım ilk dəfə pedaqoji fəaliyyətinə təyinatı üzrə Oğuz rayonunda başlasa da,rayon Komsomol Komitəsinin I katibi, sonra Azərbaycan Komsomolu Mərkəzi Komitəsinin məktəbli gənclər şöbəsinin müdiri vəzifələrinə də irəli çəkilir.Bir müddət sonra Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsinə məsul işə göndərilir.Muxtar Respublikada beş il fəaliyyət göstərdikdən sonra isə  A.Naxçıvanlı Bakıya keçmiş 26 Bakı komissarı Rayonu Partiya Komitəsinin təşkilat şöbəsində təlimatçı vəzifəsində işə göndərilir.1986-95-ci illərdə Bakı Ali Partiya Məktəbində Rus dili və ədəbiyyatı kafedrasında baş müəllim,1995-ci ildən Bakı Sosial İdarəetmə və Politologiya İnstitutunda Azərbaycan və rus dili kafedrasının müdiri,aspirantura şöbəsinin müdiri vəzifələrinə irəli çəkilir. 1999-cu ildə Aqiyə Naxçıvanlı Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası siyasi idarəetmə fakültəsinin dekanı, 2005-ci ilin martında isə ölkə prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Azərbayan Müəllimlər İnstitutunun rektoru vəzifəsinə təyin olunur.

Qəbul edək ki,şərqdə bir qadın olaraq, boy verib görsənmək həmişə asan məsələ olmayıb.Nə qədər özümüzə təsəlli versək də,şərqin bir ayrılmaz hissəsi olaraq, Azərbaycanda da qadına zamanla bir etimadsızlıq sindromu olduğunu bilməmiş deyilik.Təbii indi buna kimlərsə  yüz cür qane edən və ya qane etməyən misal tapıb söyləyə bilər.Amma sovetlər dövründə iş görmək potensiallarını ortaya qoyan,bir sözlə,yaşadığı cəmiyyətdə özlərinə etimad qazanan,şüurlardakı tipik şərq qadını obrazını yenisi ilə əvəzləyən azsaylı xanımlardan biri kimi tərcümeyi- halına nəzər yetirdikdə Aqiyə Naxçıvanlını görmək mümkündü.O,azərbaycanlıdır, şərqə məxsus bütün adət və ənənələrin daşıyıcısıdır.Bununla belə işlədiyi illərdə cəmiyyətə xas qayda-qanunları pozmadan müasirləşən azərbaycanlı qadındır,anadır,xanımdır. O,müasir parametrdə "aslanın erkəyi, dişisi olmaz" misalına öz ağlı,səliqəli və nizamlı hərəkətləri ilə cavab verə bilən,bütün hallarda zərifliyini itirməyən Azərbaycan xanımıdır.

O,10 kitab,200-dən artıq elmi məqalənin müəllifidir.Ona 2003-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarı ilə Fəlsəfə və sosial psixologiya kafedrasının dosenti elmi adı, 2007-ci ildə isə professor elmi adı verilmişdir. Elmi-ictimai fəaliyyəti dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilən Aqiyə Naxçıvanlı 2008-ci ildə ölkə prezidentinin müvafiq Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının “Əməkdar müəllimi” fəxri adına layiq görülmüşdür. 2009-cu ildə isə dövlət başçısının digər bir Sərəncamı ilə A.Naxçıvanlı “Şöhrət” Ordeni ilə təltif olunmuşdur.

Eləcə də biz Aqiyə Naxçıvanlını çağdaş Azərbaycan qadını kimi həm də bacarıqlı siyasətçi,dövlət məmuru, xalqın inanıb səs verdiyi deputat olaraq gördük. İlk dəfə 2010-cu ildə,doğulub boya-başa çatdığı Oğuz-Qəbələ bölgəsindən seçicilərin etimadını qazanan Aqiyə Naxçıvanlı ardıcıl olaraq üç çağırış,2010-2015-ci illərdə IV çağırış, 2015-2020-ci illərdə V çağırış və 2020-2024-cü illərdə VI çağırış Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisnin deputatı seçildi. Həmin illər ərzində Aqiyə xanım parlamentdə öz seçicilərini ləyaqətlə təmsil etməklə bərabər,Milli Məclisin Ailə, Qadın və Uşaq Məsələləri Komitəsinin sədri, Azərbaycan-Portuqaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri, Avstriya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, İspaniya, İsveçrə, Monteneqro parlamentləri ilə əlaqələr üzrə işçi qruplarının üzvü vəzifələrində də ölkəmizi yüksək səviyyədə təmsil etmişdir.Aqiyə Naxçıvanlı bu gün də cəmiyyətimizin rifahı naminə ictimai fəaliyyətini yüksək səmərəliliklə davam etdir.Hal-hazırda Aqiyə xanım Azərbaycan Respublikası Ağsaqqallar Şurasının İdarə Heyətinin üzvü, eyni zamanda da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasında Müdafiə şurasının üzvü və Elmi seminar rəhbəridir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 13 mart 2020-ci il tarixli Sərəncamı ilə Aqiyə xanım Naxçıvanlı 2-ci dərəcə “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edilmişdir.

Professor Aqiyə Naxçıvanlının istər elm sahəsində, istərsə də siyasətçi və elm adamı kimi səmərəli fəaliyyətində əldə etdiyi bu böyük uğur göstəriciləri müasir Azərbaycan qadınının tükənməz potensiala sahib olmasının sübutudur.

Dünya böyük mərhəmətə,məhəbbətə layiqdir,inancından və irqindən asılı olmayaraq insanlara nəvazişlə yanaşmaq,onların ağrılarına, problemlərinə şərik olmaq bir mütləqlikdir.Bu baxımdan  Aqiyə Naxçıvanlının uşaqlara,gənclərə,yaşlı nəslin nümayəndələrinə göstərdiyi münasibət,diqqət bir nümunədir,hörmətə layiqdir.

Sonda bu gün yubileyini qeyd edən professor Aqiyə Naxçıvanlını təbrik edirik,hörmətli professora uzun ömür, can sağlığı və işlərində yeni uğurlar diləyirik!

Qeyd:Məqalədə Aqiyə Naxçıvanlı haqqında KİV-lərdə yazılmış bir sıra məlumatlardan da istifadə edilmişdir.