Ermənistan yenə silahlanır, bu dəfə Fransanın dəstəyi ilə. Məqsəd nədir, əvəzçıxma, yoxsa Fransanın arzularını gerçəkləşdirmək? Rusiyanın Cənubi Qafqazdan çıxarılması planı hələ də işlək vəziyyətdədir. Yeni koloniyalar yaratmaq, ərazilər ələ keçirmək, Fransanın əzəli siyasətini davam etdirmək rəsmi Parisin böyük planına daxildir. Görəsən, uzun illər Ermənistanda kök atmış Rusiyanı əraziləri tərk etməyə kimsə məcbur edə biləcəkmi? Bəli, Ermənistanın BMT tərəfindən tanınmış, amma Azərbaycanın rəsmi olaraq hələlik tanımadığı inzibati ərazisi var və Rusiya hərbi kontingentini çıxarmaqda sərbəstdir. Amma…

Məsələ burasındadır ki, Ermənistan de-yure bunu edə bilməz. Çünki Rusiya ilə 49 illik müqaviləsi var. Sənədə əsasən, Rusiyanın hərbi bazasından qarşılıqlı razılaşmalar Kollektiv Təhlükəsizlik Paktının 15 may 1992-ci il tarixli sazişi, Rusiya və Ermənistanın müdafiə nazirlikləri arasında “Dostluq, Əməkdaşlıq və Qarşılıqlı Yardıma” dair 29 avqust 1997-ci il tarixli sazişi, həmçinin iki ölkənin qanunvericilik aktlarının əsasında istifadə olunması nəzərdə tutulur. Protokolda bildirilir ki, müqavilə 49 illiyə bağlanır. Lakin bu müddətdən sonra tərəflərdən heç biri saziş müddətinin bitməsinə altı ay qalmışadək yeni mövqe nümayiş etdirməzsə, müqavilənin müddəti avtomatik olaraq 5 il uzadılır. Protokolları hər iki tərəf ratifikasiya edib. Belə şərtlər daxilində kimsə Rusiyanı Ermənistandan çıxara bilərmi? Qanun da, müqavilə də Fransanın, Qərbin arzu və istəyinin əlehinədir. Bir yol qalır, Rusiyanın Gümrüdə və Erebuni hava limanındakı bazalarını və FTX-nin sərhəd qoşunlarını zorla çıxarmaq, müharibə etmək.

…Bu arada Ermənistanın müdafiə naziri Suren Papikyan fransız həmkarı Sebastyan Lekornunun dəvəti ilə Fransaya səfərə gedib. Səfər zamanı Ermənistan və Fransa arasında hərbi təchizatla bağlı müqavilə imzalayacağını gözlənilir. Cənubi Qafqazda maraqlarını İrəvan üzərindən diktə etməyə çalışan Fransanın ilkin hədəfi Rusiyanı Ermənistandan sıxışdırmaqdır. Bu məqsədlə Rusiyanın Ermənistanın “təhlükəsizliyinin təmin edilməsi”ndəki rolunu almaq istəyir. Paşinyanın Strarburqda son çıxışı da o deməkdir ki, Ermənistan “təhlükəsizlik müttəfiqlərini” dəyişmək niyyətindədir. Lakin bu necə baş verəcək, Ermənistan Rusiyadan və KTMT-dən necə imtina edəcək?

44 günlük müharibədən sonra rəsmi İrəvan “bəhanə” toplamaqla məşğuldur. Ermənistan hakimiyyətinin KTMT-dən çıxmaq – Rusiyadan imtina etməsi üçün daha ciddi hadisə baş verməlidir. Bunun üçün Moskvanı “fakt qarşısında” qoymaq lazımdır. Bura daxili ictimai rəy və ictimai dəstək də əlavə edilməlidir. Məsələn, Ermənistan-Azərbaycan sərhədində növbəti və qanlı eskalasiya da Rusiyanın hərbi mövcudluğunu sonlandıra bilər. Ssenaridə İrəvanın Rusiya və KTMT-yə qarşı ittihamlarını yeniləmək kimi addımlar da yer alıb.

Fransanın Ermənistana verdiyi silahların Azərbaycana tuşlanacağı, sərhəd toqquşmasında istifadə ediləcəyi bəllidir. Erməni separatizminin ləğvindən sonra Qərbdə “Azərbaycanın Ermənistana hücum hazırlığı” haqda aparılan siyasi-informasiya kampaniyası da bu kontekstdə təsadüfi deyil. Ermənistandan Rusiyaya qarşı yeni cəbhə açmaq planı qüvvədədir.

Fransanın Ermənistana hücum silahları da satacağı artıq gizliliyini itirir. Paris hesab edir ki, Azərbaycan ordusu Qarabağdan sonra Qərbi Zəngəzura istiqamətlənəcək və bu məqsədlə Ermənistanın müdafiəsini gücləndirmək lazımdır. Başqa ölkələrdə də fransızlar kimi düşünənlər var.

Fransanın qorxulu yuxusu - ərəb payızı

Fransa Afrikadan qovulur. “Qara qitə”dən Parisə ünvanlanan əksər xəbərlər mənfi yüklüdür. HƏMAS yaraqlılarının İsrailə qarşı qanlı basqını da bir tərəfdən Fransada gərginliyi artırıb. Arrasda məktəbə hücum, fələstinlilərə dəstək nümayişləri üçün əvvəlcə qadağan edilmiş, sonra icazə verilmiş nümayişlər, islamçılara nəzarətin gücləndirilməsi, solçu düşərgədə ixtilaf və parçalanma, yalançı mina xəbərdarlığı səbəbiylə məktəblərin, muzeylərin və hava limanlarının davamlı olaraq bağlanması “oktyabr hadisələri”nin kiçik bir hissəsidir. Fransada HƏMAS silahlıları tərəfindən İsrail ərazisində əsir götürülən girovların taleyindən danışmağa davam edirlər. Terrorçuların vəhşiliyinin səbəb olduğu anlaşılan hiddətlə yanaşı, ölkənin maraqlarına birbaşa toxunulur. Fransanın onsuz da ayaqlar altında qalan qüruru bir daha alçaldılır.
Öldürülən Fransa vətəndaşlarının sayı 30-a çatıb və 7 nəfərin girov götürüldüyü ehtimal edilir. Onların qohumları yaxınlarının xilası üçün Fransa prezidenti Emmanuel Makrona müraciət edib və prezident buna cavab olaraq həmvətənlərinin “sağ və sağlam” qayıtması üçün əlindən gələni edəcəyinə söz verib. Aydındır ki, Fransa Qəzza zolağında öz xüsusi təyinatlılarından istifadə etmək niyyətində deyil, onun bölmələrindən biri dəqiq olaraq girovları azad etmək niyyətindədir, amma bu əməliyyatın sonu barədə nikbin düşünənlər az olduğu kimi, Fransanın imicinə nə qədər ziyan vurulacağı da hesaba alınmalıdır. HƏMAS rəhbərliyi onların taleyi ilə bağlı danışıqlardan maksimum fayda əldə etməyə çalışacaq, çünki əsirlərin həyatı və ölümü indi onun əlindədir.

Fransada Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən qadağan edilən və buna görə də dağıdılan Fələstin tərəfdarının nümayişlərin keçirilməsinə bir neçə cəhddən sonra, nəhayət, onlardan biri Parisdə qanuni şəkildə keçirilə bildi. Oktyabrın 19-u axşam məhkəmə “xüsusi zorakılıq riski” görmədiyi üçün nümayişə icazə verdi və artıq su şırnaqlarının altında qalmağa hazırlaşan nümayişçilər Respublika meydanında qala bildilər. Deməli, hakimiyyətin fikrinə diametral şəkildə zidd olan münaqişəyə öz münasibətini bildirirlər.

HƏMAS-ı qınamaq istəməməsi və yalnız Fələstin xalqının “azadlıq mübarizəsi” haqqında danışmaq cəhdi, görünür, parlament koalisiyasında ifrat solçu Fransa Müxalif (LFI) birliyinin liderlərinə baha başa gəlib. Jan-Lyuk Melenxon tərəfindən yığılmış solçu siyasi blok NUPES dağılmaq riski altındadır. Onsuz da kommunistlər, sosialistlər və yaşıllar onu tərk etməkdən danışırlar.

Fələstinlilərin 1980-ci illərdəki partlayış və atışma vaxtlarının Parisə qayıdacağına dair qorxular indiyə qədər özünü doğrultmayıb. Peşəkar terrorizm indi Yaxın Şərqə yönəlib. Ancaq kənar göstərişlər olmadan belə hərəkətə keçməyi bacaran təhlükəli “tənha canavarların” sayı artır. Fransa Daxili İşlər Nazirliyi antisemitizm xarakterli hərəkətlərin hesabını aparır və onların sayı getdikcə artır. Rusiya Federasiyasından olan mühacirlərin adları kriminal xronikada yer alıb. Oktyabrın 13-də Arras şəhərində 20 yaşlı inquşiyalı Məhəmməd Moquşkov vaxtilə oxuduğu məktəbdə müəllimini öldürüb və sonda dəmir barmaqlıqlar arxasına düşüb.

Oktyabrın 20-də Strasburqda 15 yaşlı çeçen yeniyetmə də saxlanılıb, o, təbii ki, bununla pis bir söz demək istəməyərək şəhər sinaqoqunun hasarında bıçaq itiləyib. Həmin gün terrorçu tərəfindən öldürülən, ölümündən sonra Fəxri Legion ordeni ilə təltif edilmiş 57 yaşlı müəllim Dominik Bernardın izdihamlı dəfn mərasimində onlar da üç il əvvəl müəllim Samuel Patinin 19 yaşlı çeçen Abdulla Anzorov tərəfindən necə öldürüldüyünü xatırladılar.

Ölkə Rusiya Federasiyasından islamçıların ixracının təhlükəsindən danışmağa başlayıb və daxili işlər naziri Gerald Darmanin hətta Fransa üçün təhlükə yaradanları Rusiyaya qovacağına söz verib. O bildirib ki, Şimali Qafqazdan olan 60 təhlükəli mühacir artıq həbsdədir və müvafiq olaraq azadlığa buraxıldıqdan sonra deportasiya olunacaqlar. Nazirin istəyi başa düşülən olsa da, həyata keçirilməsi çətindir. Mühacirlərin Fransadan qovulması üçün onların vətəni, indiki halda Rusiya onları qəbul etməyə razı olmalıdır. Rusiya-Ukrayna müharibəsinin başlanması ilə nəinki Rusiya Federasiyasına deportasiya dayandırılıb, Rusiya hakimiyyətinin bununla razılaşacağını təsəvvür etmək çətindir. Baxmayaraq ki, prezident Makron daxili işlər naziri Darmaninə bununla bağlı danışıqlar aparmaq səlahiyyətini verib. Sonuncu dəfə Samuel Patinin öldürülməsindən sonra eyni tədbirləri görmək istəsələr də heç bir razılıq əldə olunmayıb. Buna baxmayaraq, söhbət yenidən başlayır.

Sağ və ifrat sağçılar uzun müddətdir ki, siyahıdakı bütün əcnəbilərin kütləvi şəkildə ölkədən çıxarılmasını təklif ediblər. Belə bir tədbir ilk baxışdan məntiqli görünsə də, onun həyata keçirilməsində təkcə potensial terrorçuların Fransaya gəldiyi ölkələrin razılığı deyil, bir sıra problemlər yaradır. Siyahı əsasən xüsusi xidmətlər tərəfindən doldurulur, ona daxil edilmə məhkəmənin qərarı ilə deyil, dəqiq və ya olmayan kəşfiyyat məlumatlarının miqdarına dair idarə göstərişləri ilə baş verir. Siyahıda islamçılar və ağ supremasistlər, radikalları dəstəkləyən iş adamları, qara blokdan olan küçə xuliqanları, hətta dost olmayan ölkələrin jurnalistləri də var. Buna görə də, siyahıya əlavə olaraq, radikallaşmaya, o cümlədən terrorizmə meylli insanları təyin edən FSPRT etiketi də təqdim edilib. Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, Fransada hazırda bu siyahıda 20120 nəfər, potensial terrorçuların bütöv bir bölməsi var və onlardan yalnız 4263 nəfəri əcnəbidir.

Oktyabr Fransa üçün həm də “telefon terrorizmi”nin artması ilə yadda qalıb. Gün keçmir ki, məktəblər, hava limanları və Luvr və Versal Sarayı da daxil olmaqla Fransanın böyük muzeyləri mədənçiliklə bağlı mesajlar almasınlar.

Şənbə günü, oktyabrın 21-də Versalda son həftədə altıncı dəfə daha bir evakuasiya həyata keçirilib. Fransa hava limanları da fəaliyyətini dayandırmağa məcbur olub. Dəfələrlə məktəblər bağlanıb. Prankerlər, əksər hallarda yetkinlik yaşına çatmayanlar tutulur və getdikcə daha çox təkcə “dezinformatorlar” deyil, terrorun ortaqları hesab olunurlar. Həyəcan siqnalları isə ara vermir.

Fransa Ermənistana silah tədarükü görməyə hazırlaşır. Silah nə vaxtsa partlamalıdır, gerçəkliyini də unutmaq olmaz. Silahlar Cənubi Qafqaza, daha doğrusu Ermənistana gəldimi, onun işə düşəcəyini də gözləmək olar. Fransanın Müdafiə Nazirliyi bu silahların müdafiə xarakterli olduğunu deyir, amma ondan həm də hücum niyyəti ilə istifadə oluna biləcəyindən danışmır. Adını nə qoyurlarsa qoysunlar, Fransanın Cənubi Qafqazla bağlı siyasətindən müharibə qoxusu gəlir. Ermənistan necə, bu hadisələrə hazırdırmı?