Türkiyədəki bələdiyyə seçkilərində sürpriz yaşana bilər

Martın 31-də Türkiyədə bələdiyyə seçkiləri keçiriləcək. Türkiyədə 2017-ci ildə prezident üsul-idarəsinə keçdikdən sonra parlament əvvəlki təsirini itirsə də, builki bələdiyyə seçkiləri həm ölkənin, həm də hazırkı hakimiyyətin taleyinin müəyyən olunması baxımından həlledici hesab olunur. Çünki 31 martda keçiriləcək bələdiyyə seçkiləri Türkiyə Cümhuriyyətinin 100 illiyinə, yəni 2023-cü ilə qədər keçiriləcək son seçkidir. Eyni zamanda bu seçkilər hazırkı hakimiyyət üçün bir mənada test mahiyyəti daşıyacaq.

Bir sıra ekspertlərə görə, əgər bu seçkilərdə hakimiyyət qələbə qazanmasa, ciddi zərbə alacaq. Hətta növbədənkənar seçkilərə getmək məcburiyyətində qala bilər. Təbii ki, bələdiyyə seçkiləri zamanı əsas diqqət böyük şəhərlərə yönəlir. Bu mənada İstanbul, Ankara, İzmir və daha bir neçə şəhərlərin nəticələri əsas diqqət mərkəzindədir. Təbii ki, əsas diqqət mərkəzində ölkənin iki əsas şəhəri olan İstanbul və Ankaradır.

İstanbul Türkiyənin və dünyanın mühüm iqtisadiyyat və ticarət mərkəzlərindən biridir. Həm də böyüklüyünə görə bu şəhərin bələdiyyə sədrinin kimliyi ölkə siyasətinə təsir edir. İkinci mühüm şəhər isə təbii ki, Ankaradır.  6 milyondan çox əhalisi olan Ankara həm də paytaxt kimi  iqtisadi ağırlığı ilə yanaşı siyasi mərkəz kimi həlledici rola malikdir. Bu səbəbdən də indi əsas diqqət məhz bu iki şəhərə yönəlib. Yeri gəlmişkən, Ankara və İstanbul son illərdə hakim AKP-nin təmsilçiləri tərəfindən idarə olunub.

Ancaq indi Ankara uğrunda ciddi yarış gedir. 15 ildən çoxdur AKP tərəfindən idarə olunan Ankarada bu seçkilərdə CHP ciddi şansları olan Mansur Yavaşın namizədliyini irəli sürüb. Doğrudur, Mansur Yavaş 2014-cü ildə Ankara bələdiyyəsinə sədrlik seçkisində AKP-nin namizədi Melih Gökçeye uduzub. Lakin indi situasiya bir qədər fərqli görünür. Məsələn, son iki ayda keçirilən 3 anket sorğusuna əsasən Mansur Yavaş öndədir. Daha doğrusu, 3 sorğudan ikisində Yavaş lider olub. Ümumilikdə isə 6 sorğu şirkətinin nəticələrindən yalnız birində AKP-nin namizədi Mehmet Özhaseki öndədir, qalan 5 sorğuda Yavaş irəlidədir. Hətta bəzi media orqanlarına görə, AKP-də bir sıra şəxslər də Ankarada uduzmaq ehtimalını artıq qəbul edir.

Məsələn, “ORC” araşdırma şirkətinin yanvar ayının sonunda keçirdiyi sorğunun nəticələrinə əsasən, Ankara seçicilərinin 41,9 faizi Yavaşı, 36,8 faizi isə Öshasekini bələdiyyə sədri olaraq görür.

“PİAR” araşdırma şirkətinin 31 yanvar 2 fevral arasında keçirdiyi sorğuya görə isə Mansur Yavaş 41,7 faiz seçici dəstəyi alıb. Bu, Öshasekiyə verilən səsdən 6 faiz çox olub.

Yalnız “Gezici” araşdırma şirkətinin sorğusunda Ankarada AKP-nin namizədi öndə olub. Belə ki, “Gezici” anketlərində seçicilərin 51,8 faizi AKP-nin namizədi Özhasekiyə, 46,3 faizi isə Yavaşa dəstək verib.

MAK Müşavirlik şirkətinin keçirdiyi sorğuda da 31mart seçkilərində Mansur Yavaşın Öshasekidən 5-6 faiz irəlidə olduğu üzə çıxıb.

“SAROS” müşavirlik şirkətinin ötən il keçirdiyi rəy sorğusunda da Mansur Yavaş 46,2 faiz səslə rəqibini qabaqlayır.

“PollMark” araşdırma şirkətinin fevralın 10-16-da 5 min nəfər arasında keçirdiyi sorğunun nəticələrinə əsasən Mansur Yavaş 42,1 faiz, rəqibi Mehmet Özhaseki isə 32 faiz dəstək alıb.

Əlbəttə, seçki gününə hələ iki həftədən çox qalıb və o zamana qədər bir çox dəyişikliklər ola bilər. Lakin istənilən halda rəy sorğularında Mansur Yavaş bir qayda olaraq öndədir. Üstəlik, demək olar ki, bütün sorğularda Yavaşın nəticələri bir-birinə yaxın, yəni 46 faiz civarındadır. Bu da bir mənada Yavaşın üstünlüyünü göstərir.

Xatırladaq ki, Mansur Yavaş daha əvvəl iki dəfə Ankaranın Beypazarı rayonunda bələdiyyə sədri seçilib və bu rayonu tarixi memarlıq üslubunda yenidən qurmaqla Türkiyədə məşhurlaşıb. Ancaq daha sonra MHP-dən Ankara bələdiyyə sədrliyinə namizəd olsa da, seçilə bilməyib. 2014-cü ildə isə Yavaş bu dəfə CHP-dən Ankara bələdiyyəsi sədrliyinə namizəd olub. Lakin bu dəfə də seçilməyib. Yavaş bu seçkiləri “son şans” adlandırır. BBC-yə müsahibəsində Yavaş deyib ki, seçilməsə, siyasətdən gedəcək.

Türkiyədə bələdiyyə seçkilərinin əsas mübarizəsi heç şübhəsiz ki, İstanbulda gedəcək. Ölkənin ən böyük şəhəri, meqapolis, ticarət, sənaye və turizm mərkəzi olan İstanbul bələdiyyə sədrinin hansı partiyadan olması Türkiyənin gələcək siyasəti baxımından da ciddi önəm daşıyır.

Qeyd edək ki, AKP və MHP-nin birləşdiyi “Cumhur İttifaqı” koalisiyası tanınmış siyasi xadim Binəli Yıldırımın namizədliyini irəli sürüb. Ana müxalifət partiyası CHP isə İstanbul bələdiyyə sədrliyinə nisbətən gənc və uğurlu karyerası olan, xüsusən də İstanbulda güclü olan mühafizəkar camiəyə yaxın şəxs hesab olunan Əkrəm İmamoğlunun namizədliyini irəli sürüb. Onun namizədliyini həm də müxalifətdə olan İYİ Partiya da dəstəkləyir.

“Konsensus” araşdırma şirkətinin keçirdiyi rəy sorğusunun nəticələrinə əsasən 31 martda keçiriləcək bələdiyyə seçkilərində İstanbul sakinlərinin 44,3 faizi AKP-nin namizədi Binəli Yıldırıma, 41,6 faizi isə CHP-nin namizədi Əkrəm İmamoğluna səs verəcək. 6,1 faiz əhali isə qərarsızdır.

Eyni zamanda “Aksoy” araşdırma şirkətinin keçirdiyi sorğunun nəticələrinə əsasən də İstanbul bələdiyyə sədri postunu AKP namizədi qazanacaq.

“PollMark” araşdırma şirkətinin 9-15 fevral tarixlərində 5 min nəfər arasında keçirdiyi sorğunun nəticələrinə əsasən AKP namizədi Binəli Yıldırım 36 faiz, CHP namizədi İmamoğlu isə 37,8 faiz səs ala bilər.

Qeyd edək ki, AKP 2014-cü il bələdiyyə seçkilərində 43 faiz səs alıb. CHP isə 2014 seçkilərində 25 faiz səs alıb. Ancaq indi AKP-nin ölkə üzrə səs faizi 5 il əvvəllə müqayisədə ciddi şəkildə azalıb. Hələ kampaniyanın yeni başladığı nəzərə alınsa, bəzi ehtimallara görə, ölkə üzrə AKP-nin səsi 32-35 faiz arasındadır. Bu isə əvvəlki seçkilərlə müqayisədə ciddi itkidir. Lakin rəy sorğularında ölkə üzrə hələ 30 faizlik bir qərarsız kütlə var. Bu kütlə seçkinin gedişində hansısa partiyaya doğru yönələ bilər. Təbii ki, burada AKP də var.

Yeri gəlmişkən, ötən il keçirilən prezident seçkilərində AKP 52 faiz səs alıb. Lakin seçkilərə 18 gün qaldığı bir vaxtda rəy sorğularının 35 faizi keçməməsi AKP üçün həyəcan siqnalı sayıla bilər. Hakim partiya qarşıdakı 18 gündə vaxtı dəyərləndirib kampaniyanın gedişini öz xeyrinə çevirməyə çalışacaq. Bunun üçün Türkiyəni son 17 ildə idarə etmiş partiyanın ciddi təcrübəsi var, lakin o da var ki, indi situasiya xeyli dərəcədə dəyişib. İqtisadi və sosial vəziyyət geriləyib, hökumətdən narazılıq artıb. Bu isə digər seçkilərdə olmasa da, bələdiyyə seçkilərində öz təsirini göstərə bilər.