Federal Ehtiyat Sistemi (FES) qərar qəbul edərkən həm qlobal sferada, həm də ABŞ iqtisadiyyatında baş verən fundamental trendləri nəzərə alır. Son iki rübdə ABŞ iqtisadiyyatı ilə bağlı göstəricilər müsbət deyil.

Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov deyib. O bildirib ki, FES-in uçot dərəcəsini artırması prosesində müəyyən problemlər ortaya çıxa bilər:

“Bu, investorlarda daha çox sentyabr toplantısında uçot dərəcəsinin artırılmaması qənaətini formalaşdırıb. Ancaq FES 2017-ci ildə nəzərdə tutulan üç dəfə uçot dərəcəsinin artırılması öhdəliyini yerinə yetirəcək. Bunun ikisi baş verib, üçüncünü isə böyük ehtimalla, dekabrda, son toplantıda müşahidə edəcəyik. Çünki FES-in uçot dərəcəsini artırmasına inflyasiya və digər iqtisadi parametrlər neqativ təsir göstərsə də, digər tərəfdən dolların xarici valyutalara qarşı mövqeyinin sürətlə zəifləməsini müşahidə edirik. Dollar təkcə 3 ayda avroya qarşı 12-13 faiz ucuzlaşıb, eyni zamanda, son günlərdə Kanada dollarına qarşı da ucuzlaşır. Bu həm xarici ticarət balansında özünü göstərəcək, həm də dünya ölkələrinin Mərkəzi Banklarının yığım siyasətini yeniləməsi istiqamətində trendi tətikləyəcək. Onlar öz yığımlarında dolların həcmini azaldıb, digər valyutalara yatırımları çoxalda bilərlər ki, bu da dolların mövqeyini zəiflədər. Düşünürəm ki, FES üzvləri bu məqamı nəzərə alacaq və böyük ehtimalla, dekabrda dollara qlobal səviyyədə etimadı müəyyən qədər bərpa etmək məqsədilə uçot dərəcəsini artıracaq”.

Ekspertin fikrincə, FES-in uçot dərəcəsini artırması məzənnədə ciddi rol oynamayacaq:

“Hazırda məzənnənin dəyişikliyinə təsir edən əsas faktor ABŞ-ın yeni administrasiyasının investor inamının zəif olması və vəd edilən planların icrasında ciddi problemlərin ortaya çıxmasıdır. Ancaq FES-in vəd etdiyi digər bir məqam da aktivlərin həcmini artırmasıdır. Çox güman ki, dekabr toplantısında bununla bağlı mesajlar veriləcək və 2018-ci ilin əvvəlindən etibarən isə aktivlərin azaldılması prosesi başlayacaqdır ki, bu da dolların məzənnəsini müəyyən qədər dəstəkləyəcək”.

R.Həsənov dünya bazarında neftin qiymətində nəzərə çarpan dəyişiklikləri də dəyərləndirib:

“Ümumiyyətlə, dolların ucuzlaşması neftin qiymətinin bahalaşmasını şərtləndirir. Ancaq son dövrlərdə qlobal bazarların dinamikasına diqqət yetirsək, bəzi hallada dolların ucuzlaşması ilə neftin də ucuzlaşmasını müşahidə edirik. Neftin qiymətinə daha çox OPEK ölkələrinin davranışları, o cümlədən, ABŞ-da şist neft istehsalının dinamikasında baş verənlər təsir edir. Son günlərdə qiymətlər artıb. Təbii ki, burada Harvi qasırğası da öz rolunu oynadı. Buna baxmayaraq, 2017-ci ilin sonuna qədər neftin orta qiymətinin 55 dolların aşağısında olma ehtimalı daha çoxdur”.

Məsələyə Azərbaycan prizmasından yanaşan ekspert bu qiymətlərin indiki halda Bakının maraqlarına uyğun olduğunu qeyd edib:

“Hazırkı maliyyə ilində neftin qiymətinin 40 dollardan götürülməsi, strateji valyuta ehtiyatlarının həcmində təxminən 3 milyarddan artıq artımın baş verməsi, tədiyyə və ticarət saldosunda müsbət toksitin yaranması və növbəti aylarda da 50 dolların üzərində neft satışı ölkənin mövqeyini daha da gücləndirməklə manatın hazırkı məzənnəsinin dayanıqlılığını təmin etməyə kömək edəcək”.

Qeyd edək ki, FES-in Dallas üzrə rəhbəri Robert Kaplan faiz artımı məsələsində səbirli olmağın vacibliyini bildirib. O, faiz artımını dəstəklədiyini, lakin bunun inflyasiya səviyyəsinin necə dəyişəcəyindən asılı olacağını deyib.