Turizm səyahət etmək, əylənmək, tanış olmaq və s. deməkdir.

Turizm dörd fəsildə heç bir mövsüm fərqi olmadan həyata keçirilə bilər.

Araşdırmalara görə Türkiyə alman turistlərin seçimində üçüncü yerdədir. Almanlar tətil yerlərini daha çox onlayn və səyahət agentlikləri vasitəsilə bron edirlər. İstirahət kurortlarına və otellərə üstünlük verən almanlar dəniz, qum və günəş tətilləri ilə yanaşı alış-veriş və sağlamlıq turizmində də iştirak edirlər.

Türkiyəyə turist göndərən ölkələr arasında Almaniya birinci yerdədir. 2010-cu ildə 4 milyon 385 alman qəbul edən Türkiyə bu ilin ilk 6 ayında 1 milyon 915 min alman qəbul edib.

Hesabatda ölkələrin ümumi əhalisi ilə yanaşı, turizm sənayesinin ölçüsü, ölkədən turistik məqsədlə edilən səfərlərin sayı, orta qalma müddəti və qərar qəbul etmə prosesi kimi mühüm məlumatlar da yer alır.

Digər tərəfdən, hesabat turistlərin üstünlük verdiyi yerləşdirmə növü və səyahət məqsədlərinin də ölkələrə görə fərqləndiyini göstərir.

Almaniyadan sonra Türkiyəyə ən çox turist göndərən ölkə Rusiyadır. Rusların tətil seçimlərində almanlardan fərqli olaraq Türkiyə birinci yerdədir. Ruslar Türkiyədən sonra Misir, Çin və Finlandiya istiqamətlərinə üstünlük verirlər.

Orta hesabla 10-15 gün tətil edən ruslar 1 ay əvvəl və ya son anda rezervasiya edirlər. Tur operatorları vasitəsilə paketlər alan ruslar 4-5 ulduzlu otellərlə yanaşı, kurortlara üstünlük verirlər. Dəniz turizmini və əyləncəni sevən ruslar yay və ya yaz aylarında tətilə çıxırlar. Ruslar sırayla Antalya, Marmaris, Bodrum, Kuşadası, Dalaman və İstanbulda istirahət edir.

Turizmin məqsədi müxtəlif səbəblərdən ola bilər. Geniş struktura malik olduğu üçün turizmi bir çox fərqli aspektdən qiymətləndirmək mümkündür. Turizm həyata keçirilmə üsuluna görə bir çox müxtəlif növlərə bölünür.

Məlumata görə, holland turistlər daha çox Fransa, Almaniya, İspaniya, Avstriya, Belçika, İtaliya, Türkiyə, Yunanıstan və İngiltərəyə üz tuturlar.

Tətildə orta hesabla 8-11 gün keçirən hollandiyalı turistlərin 52%-i onlayn, 37%-i isə turizm agentlikləri vasitəsilə rezervasiya edir.

Keyfiyyətli istirahət mərkəzləri və otellərdə, eləcə də 4-5 ulduzlu otellərdə qalan hollandiyalı turistlər dəniz, qum, günəş, mədəniyyət, şəhər, təbiət və idman fəaliyyətlərini əhatə edən tətil növünə üstünlük verirlər.

Hollandiyalı ziyarətçilərin Türkiyədəki istiqamətlərə paylanması müvafiq olaraq Alanya, İstanbul, Side, Antalya, Marmaris, Bodrum və Nevşehirdir. Hesabatda yer alan məlumata görə, holland turist üçün ən təsirli reklam növü televiziya reklamları və internetdir.

Turizmin növləri hansılardır?

Turizm bir çox fərqli məqsədlərə xidmət edir. Ümumiyyətlə səyahət məqsədi ilə edildiyi düşünülən turizm əslində bir çox fərqli məqsədlər üçün edilə bilər. Buna görə də turizmin müxtəlif növləri yaranmışdır.

Adam sayına görə:

Fərdi Turizm: Adından da göründüyü kimi insanların tək başına etdikləri bir turizm növüdür.

Kütləvi Turizm: Turlar ümumiyyətlə kütləvi turizmdə istifadə olunur. Turlar vasitəsilə edilən turizmə kütləvi turizm deyilir.

Qrup turizmi: Qrup halında həyata keçirilən turizm fəaliyyətlərinə qrup turizmi deyilir. Məsələn, tələbə qrupu ilə turizm.

Gedilən yerə görə:

Daxili turizm: Daxili səyahətlərə daxili turizm deyilir.

Xarici turizm: Turistlərin öz ölkə sərhədlərindən kənara çıxdıqları yerlərə xarici turizm deyilir.

Turistlərin yaşına görə:

Gənclər Turizmi: Bu qrupda turizmlə məşğul olanlar 15-24 yaş arasındadır.

Böyüklər Turizmi: Turistlərin yaşı 25-60 arasındadırsa, buna böyüklər turizmi deyilir.

Üçüncü Çağ Turizmi: 60 yaşdan sonra edilən turizmə üçüncü yaş turizmi deyilir.

İştirakçıların sosial-iqtisadi vəziyyətinə görə:

Sosial Turizm: Orta gəlir səviyyəsi olan insanlar tərəfindən edilən bir turizm növüdür.

Lüks Turizm: Yüksək gəlirli insanların turizm fəaliyyətləri lüks turizm kimi tanınır.

Məqsədlərinə görə turizmin növləri:

Sağlamlıq turizmi: Sağlamlıq və müalicə məqsədi ilə turizmi əhatə edən bir növdür.

İnanc turizmi: Dini turizm dini mənada əhəmiyyətli yerlərin ziyarəti ilə ortaya çıxdı.

Dəniz Turizmi: İstirahətlərini dənizə gedərək keçirən turistlər dəniz turizmi edirlər.

Təhsil Turizmi: Təhsil məqsədi ilə edilən turizm növüdür.

Yaxta Turizmi: Yaxta turizmi, yaxtadan istifadə edərək tətilə verilən addır.

Mağara Turizmi: Müxtəlif mağaraları gəzmək üçün mağara turizmi həyata keçirilir

Dağüstü turizm: Buraya yaylada dincəlmək və istirahət etmək istəyən turistlər daxildir.

Qış Turizmi: Qışda turizm fəaliyyəti qış turizmi kimi tanınır.

Mədəniyyət Turizmi: Mədəniyyət turizmi yeni mədəniyyətləri tanımaq və yeni məlumatlar öyrənmək məqsədi ilə həyata keçirilir.

İdman Turizmi: İdman fəaliyyətini özündə birləşdirən turizm növüdür.

Ovçuluq Turizmi: Ovla maraqlanan turistlərin etdikləri turizmə ov turizmi deyilir.

Bəs, Azərbaycanda turizm üçün ən çox hansı məkanlara yer tutulur? SİA mövzu ilə bağlı araşdırma apararaq ekspertlərin fikirlərini öyrənib.

Azərbaycan Turizm Assosiasiyasının rəhbəri Əhməd Qurbanov: “Bildiyimiz kimi ölkəmizdə turizmin inkişafı hər zaman yüksələn xətlə davam edir və biz artıq yay mövsümünü yaşayırıq. Yay mövsümü də insanların ən çox istirahətə getdiyi zamanlardır.

Ölkəmizdə pandemiya olmasına baxmayaraq 2022-ci ildə müxtəlif ölkələrdən turistlərin gəlməsinin şahidi oluruq. Turistlər həm paytaxta, həm də regionlara səfər edirlər. Amma əsasən paytaxta gəlib daha sonra regionlara gedirlər.

Ümumiyyətlə, müşahidələrimiz zamanı onu görürük ki, turistlər daha çox paytaxta yaxın əraziləri seçirlər. Çünki yolda çox vaxt itirmək istəmirlər və daha çox həmin bölgələrin gözəlliyinin şahidi olmaq istəyirlər.

Hal-hazırdakı vəziyyətdə turistlər daha çox Şamaxı, İsmayıllı və Qəbələ zonasına üz tuturlar. Bura həm paytaxta daha yaxındır, həm də turizm potensialı yüksəkdir. Yəni, təbiət qoynunda istirahət üçün əlverişli şərait var.

Bundan əlavə Quba-Qusar zonası da turistlərin ən çox marağını cəlb edən zonadır. Lakin hal-hazırda Quba yolunda təmir işləri gedir. Ona görə də turizm şirkətləri oraya turistləri göndərməyi məqsədəuyğun hesab etmir. Ümid edirik ki, yaxın vaxtlarda təmir bitdikdən sonra burada yenidən turizm axını sürətlənəcək.

Bundan əlavə paytaxta uzaq olsa da Zaqatala, Balakən və Qax zonası da turistlərin marağını cəlb edir. Amma bura gedən turistlər də qısamüddətli turlar üçün yox, daha uzun qalmaq üçün gedənlərdir.

Ümumilikdə isə Azərbaycanın daxili turizm imkanları çox genişdir və hal-hazırda müşahidələrimiz onu göstərir ki, həftəsonları regionlardakı otellərin doluluq səviyyəsi maksimum həddədir. Həftə içi doluluq səviyyəsi isə 70-80 faizə gəlib çatıb”.

Turizm eksperti Ceyhun Aşurov: “Turistlər əsasən Azərbaycanda daha rahat gedilə biləcək, turizm infrasturukturu tam qurulan, oteli, restoranı və əyləncə yerləri bol olan yerlərə üz tuturlar.

Bu səfərlər əsasən Qəbələ istiqamətidir. Quba yolunda tikinti işləri getsə də ora da üstünlük verilir. Son dövrlər Lənkəran yolunun qaydaya salınması ilə əlaqədar ora olan girişlərin sayı daha da artmışdır. İsmayıllı, Şəki də daha çox tərcih edilən zonalardandır.

Ümumiyyətlə, orta giriş məsafəsi maşınla 3 saata qədər olan yerlərə tursitlər tərəfindən daha çox gedilir”.

Deputat Azər Badamov: “Ölkəmizin turizm sektoru pandemiyadan sonra yenidən dirçəlməyə başlayıb. Regionlarımızda gözəl turizm mərkəzləri yaranıb.

Artıq Yay fəsli gəlib və insanlar da ölkəmizin müxtəlif regionlarına səfər edərək öz istirahətlərini təşkil edirlər. Bu gün turistlərin ən çox üz tutduğu bölgələr şimal, şimal qərb və cənub bölgələridir. Bu bölgələrdə təbiətin bəxş etdiyi gözəllikləri insanların dincəlməsinə daha da yaxşı imkanlar verir. Həm də işğaldan azad olunmuş ərazilərimiz turistlərin ən çox getmək istədiyi istiqamətdir. Amma bu ərazilərə girişində məhdudiyyət olduğundan vətəndaşlarımız ancaq onlayin qeydiyyatdan keçməklə Şuşaya qədər qısa müddətli səfərlər etmək imkanına malikdir. Gələcəkdə isə bu ərazilərdə təhlükəsizlik tam şəkildə təmin olunandan sonra Şuşa və Kəlbəcər də turistlərin ən çox səfər edəcəyi bölgələrin arasında olacağını hesab edirəm”.