Prezident İlham Əliyev: “İndi Ağdam üçün yeni dövr başlayır”

Ağdam rayonu 1930-cu ildə yaradılıb. Ağdam rayonu Azərbaycanın qədim, füsunkar təbiətli torpağı olan Qarabağın mərkəzində – Qarabağ dağ silsiləsinin şimal-şərq ətəklərində, Kür-Araz ovalığının qərbində yerləşir. Gözəl Qarabağın ürəyi sayılan Ağdamın qədim tarixi abidələri minillik keşməkeşli illərdən keçərək bu günə qədər gəlib çatmışdır. “Ağdam” sözü qədim türk dilində “kiçik qala” deməkdir.  Ağdam rayonunda bir sıra qədim memarlıq abidələri mövcuddur. Şəhərin şimal-şərqində yerləşən Xındırıstan kəndindəki “Üzərliktəpə abidə”si, Xaçındərbənd kəndindəki “Qutlu Musa günbəzi”, Salahlı-Kəngərli kəndindəki türbə və daş abidələri, Papravənd kəndindəki “Xanoğlu türbəsi”, Qarabağ xanı Pənahəli xanın Ağdam şəhərindəki imarəti, ”Şahbulaq qalası” və s. bu kimi tarixi abidələr Ağdamın qədim Azərbaycan torpağı olduğunu sübut edir. İşğal zamanı erməni qəsbkarları Ağdam rayonunda yerləşən muzeylərdən eksponatları da qarət edib aparmışlar.

Ağdamın işğal edilməsi Ermənistan rəhbərliyi üçün strateji tapşırıq idi. Ağdamın Əsgəranda, Ağdərə və Xankəndidə ermənilərin mövqelərinə yaxın olmasını nəzərə alaraq Azərbaycanın bu iri mərkəzi şəhərinin işğalı bütün müharibənin gedişini dəyişməli idi. Ağdamın işğalı əməliyyatı 1993-cü ildə başlanmış genişmiqyaslı hücumun tərkib hissəsi olub. Münaqişənin ilk mərhələlərində, hərbi əməliyyatlar geniş miqyas alana qədər ermənilər Ağdam sakinlərini terror yolu ilə sarsıtmağa çalışırdılar.

Ermənistanın separatçı hakimiyyəti bəzi xarici dövlətlərin yaxından köməyi, bilavasitə iştirakı ilə Şuşa, Laçın, Kəlbəcər rayonlarını işğal etdikdən sonra Ağdamı hədəf seçdi. Ermənilər bu rayonu da ələ keçirmək üçün irimiqyaslı hücum əməliyyatlarına başladılar. 1993-cü il iyun ayının 11-dən başlayaraq bu hücum, həmin ilin iyul ayının 23-də Ağdam ərazisinin 73 faizinin işğalı ilə bitdi. Nəticədə, ərazisi 1094 kvadrat kilometr olan Ağdamın 882 kvadrat kilometri, rayon mərkəzi ilə birgə 90 kəndi işğal edildi, 128 min insan məcburi köçkün həyatını yaşamağa məcbur oldu.

İşğal nəticəsində Ağdam rayonunun 38 kolxozu, 12 sənaye obyekti, 74 məktəbi, 271 mədəniyyət evi, bütün dünyada yeganə olan Çörək muzeyi, 67 idarə və 99 klubu düşmən əlinə keçmişdir. Ağdam uğrunda gedən döyüşlər zamanı 6 mindən artıq insan şəhid olmuş, minlərlə insan yaralanmış, əhali öz doğma ev-eşiyindən qovularaq məcburi köçkün kimi Azərbaycanın 59 rayonunun 875 yaşayış məntəqəsində məskunlaşmışdır.

Artıq hər şey geridə qaldı. Azərbaycan döyüş meydanında Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında parlaq qələbə qazanaraq istədiyinə nail oldu. 2020-ci il noyabrın 10-da imzalanmış üçtərəfli Bəyanat nəticəsində 30 ilə yaxın düşmən tapdağında inləyən Agdam işğaldan azad olundu. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, “indi Ağdam üçün yeni dövr başlayır. Bizim böyük planlarımız var. Ağdam rayonu yenidən Azərbaycanın  zəngin mədəniyyətinın, aqrar sənayenin, kənd təsərrufatının güclü inkşaf etdiyi rayonlardan birinə çevriləcək.”

Rasət Bağırov,

Salyan rayon Sarvan kənd inzibati

ərazi dairəsi üzrə nümayəndənin müavini