Ötən bazar günü Azərbaycanın CBC telekanalının efirində Azərbaycanın Müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənovun müsahibəsi yayımlanıb. Müsahibə zamanı 2015-ci ildə Dağlıq Qarabağ separatçılarının amerikalılardan izləmə sistemləri alması barədə son dərəcə vacib bir mövzuya toxunulub.

“Ermənilər ABŞ-dakı sponsorları sayəsində - düzdür, mənə heç kim deyə bilməyib necə - hərbi təyinatlı avadanlıqlar alıb, cəbhə xəttində müşahidə sistemləri yerləşdiriblər ki, biz onları atıcı silahları ilə vura bilməyək”, – deyə Azərbaycan Müdafiə naziri bildirib.

Nazirin sözlərinə görə, o, Ermənistana hərbi texnikanın verilməsi ilə bağlı ABŞ nümayəndələrinə müraciət etsə də, bu haqda dəqiq cavab ala bilməyib:

“Mənə hələ də bunun necə mümkün olduğu ilə bağlı bir cavab verə bilən olmayıb, o cümlədən, elə Amerika tərəfindən”.

Müdafiə nazirinin sözləri “dqr” “təhlükəsizlik şurası”nın sabiq katibi Arşavir Qaramyanın Feysbuk səhifəsində etdiyi şərhi ilə öz təsdiqini tapıb.

“2015-ci ildə amerikalı həmkarlarımızla birlikdə cəbhədə gizli işlərə başladıq”, – deyə Qaramyan Feysbukda yazıb.

Axar.az səfirliklərdə təhlükəsizlik sistemlərinin yaradılmasında iştirak edən belaruslu hərbi ekspert Leonid Spatka ilə bu mövzuda müsahibəni təqdim edir:

- 2015-ci ildən bəri amerikalılar Qarabağdakı separatçılara cəbhə xəttini izləmə sistemlərinin qurulmasına kömək edir. Cəbhə xəttindəki bu hərbi izləmə sistemləri hərbi baxımdan nə qədər ciddidir və onları aldatmaq mümkündürmü?

- Bir qayda olaraq, hər hansı bir izləmə sisteminə dörd növ sensor daxildir: infraqırmızı, video, audio və radar. Onları aldatmaq mümkündür.

- Necə?

- Müdaxilələr qurulur, yalançı hədəflər yaradılır. Məsələn, bir aerosol buludu infraqırmızı və video sensorların işini xeyli çətinləşdirir. Düşünürəm ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində lazımi bacarıqlara sahib mütəxəssislər var.

- Azərbaycanın bu yaxınlarda Türkiyə və Belarusdan aldığı radioelektron mübarizə sistemlərindən radarları yatırmaq üçün istifadə edilə bilərmi?

- Radarlar üçün - bəli, əməliyyat diapazonları kəsişirsə, yəni elektron müharibə radar kəşfiyyatı ilə eyni tezliklərdə işləyirsə...

- Ermənilərin istifadə etdiyi tezlikləri necə tapmaq və izləmək olar?

- Aralığı skan edən və aktiv radiasiyanın hansı tezlikdə olduğunu qeyd edən xüsusi skanerlər var. Bir qayda olaraq, iki və ya üç stansiya emitentin dəqiq istiqamət tapması üçün istifadə olunur.

- Radar aydındır. Termal təsəvvür haqqında nə demək olar?

- Aktiv və passiv vasitələr var, məsələn, mühərrik işlənməsini "gizlətməyə" imkan verən infraqırmızı maskalanma. Və ya aktiv infraqırmızı şüalanma, ən sadəsi tonqallar və ya "palaris"in – mazut dolu çəlləklər; onların yanması “istilik pərdəsi” verir. Bir çox fərqli vasitələr mövcuddur. Texniki baxımdan yaxşı təchiz olunmuş dünya ordularında video alətlərdən təkcə vizual deyil, bütün növ kamuflyajla məşğul olan xüsusi bir xidmət var.

- Yəni, Azərbaycan Ordusu hücum əmri aldıqda Amerika sensorları ermənilərə kömək etməyəcək. Düzgün başa düşürəm?

- Sərhəd təhlükəsizlik sistemində bu cür sistemlər çoxdan istifadə olunur, əsasən hər hansı bir hərəkəti aşkarlamaq üçün təsirli olur, bu vəziyyətdə hərbi personalın və ya texnikanın yenidən yerləşdirilməsi, döyüş sursatı, yanacaq cəbhəsinə daşınması və s. Döyüşdə bu vasitələr demək olar ki, yararsızdır. Onsuz da onlar müharibənin ilk dəqiqələrində ya sıxışdırılacaq, ya da məhv ediləcək.